Wat als alles in één klap veranderde? Als je iemand kwijtraakte van wie je zielsveel hield? Dat overkomt de vijftienjarige Pearl wanneer haar hoogzwangere moeder zomaar komt te overlijden. In ‘Het jaar dat de wereld op zijn kop stond’ beschrijft ze een jaar lang haar leven, of wat daarvan over is, na haar moeders dood. Dat bestaat uit een vervallen huis in Londen. Uit gapende leegte. En uit een nieuw, wat haar betreft onwelkom babyzusje, dat ze verbitterd omdoopt tot ‘de Rat’. Ze windt er geen doekjes om. Ze kan zich niet bij de rauwe werkelijkheid neerleggen.

Iedereen moet eraan geloven, maar vooral haar stiefvader krijgt van Pearl de wind van voren. Die maakte haar moeder zwanger en is daarom mede schuldig aan haar vroegtijdige dood. Bovendien is Pearl bang dat hij meer van de Rat, zijn biologische dochter, houdt dan van haar:
Het was haat: een enorme, inktzwarte, angstaanjagende haat. Ik had het gevoel dat ik viel en dat ik me ergens aan vast moest grijpen. In doodsangst keek ik naar papa... En hij stond over haar heen gebogen, geconcentreerd op dat rattenkind, de reden dat mama dood was, alsof ze de enige was op de hele wereld.
Het lukt Pearl aardig om de Rat te ontwijken zolang die in het ziekenhuis onder toezicht wordt gehouden. Maar dan komt de Rat naar huis en moet nota bene zíj tijdelijk voor haar zorgen...

Het verlies van een ouder is een lastig onderwerp. Hoe houd je het geloofwaardig zonder ondraaglijk somber te worden? De Britse Clare Furniss heeft daar in haar boek de juiste balans voor gevonden. Via Pearls snoeiharde observaties maakt ze haar verdriet, woede en de eenzaamheid die daarbij komt kijken invoelbaar. En toch is ‘Het jaar dat de wereld op zijn kop stond’ niet zwaar. Furniss brengt lucht in het verhaal door Pearl te laten praten met haar extreem sarcastische moeder, die op de gekste momenten voor haar dochter verschijnt. Hoe dat kan blijft een mysterie, maar leuk is het wel. Ze bemoeit zich met Pearls leven alsof ze nooit is doodgegaan, terwijl Pearl bij hoog en bij laag volhoudt dat alles op rolletjes gaat. Het leidt tot chaotische, herkenbare en bovenal hilarische moeder-dochtergesprekken, met uitspraken als: ‘Wiens idee was het om er zo’n heel rotrequiem tegenaan te gooien? Het duurde uren. Tegen het eind wou iedereen zelf wel in die kist kruipen.’

Maar nog belangrijker is dat de schrijfster Pearl een ontwikkeling laat doormaken. Met kleine stapjes (babystapjes) ontdooit ze en krijgt ze weer oog voor de wereld om haar heen. Op momenten dat de tranen over je wangen biggelen – houd tissues bij de hand! – is het prettig dat je weet: die Pearl komt er wel.

Over de auteur

De Engelse Clare Furniss schreef als kind al graag verhalen en gedichten. Maar voordat het in haar opkwam dat ze daar ook haar vak van kon maken, had ze bijbaantjes als serveerster, verkoopster in een winkel, bibliothecaris, ging ze tussendoor nog even naar de universiteit en werkte ze voor een daklozenopvang. Pas toen ze kinderen kreeg en afstand deed van haar baan, verzamelde ze genoeg moed om te doen wat ze altijd al wilde en schreef ze een boek. Dat werd ‘Het jaar dat de wereld op zijn kop stond’. Wil je meer weten over Clare Furniss? Kijk dan op haar website.

Details

‘Het jaar dat de wereld op zijn kop stond’
Clare Furniss
Querido, 2014
ISBN 978 90 451 1720 1

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op Leesfeest.nl.