Sommige boeken zijn verslavend: als je eenmaal begint met lezen, kun je ze niet meer opzijleggen. ‘Zoals het gebeurd is’ van de Vlaamse auteur Herman van de Wijdeven is er zo een. Vanaf de eerste bladzijde kruip je in het hoofd van de elfjarige Bent, om er vervolgens niet meer uit te komen. ‘Vandaag is alles anders. Ik wil lawaai. Het liefst zou ik deze dag ook dichtsmijten, zodat hij met een oorverdovende knal gedaan was.’ Hoe het zover heeft kunnen komen dat Bent dit denkt, waar hij vervolgens naartoe gaat en wat er gebeurd is – deze vragen laten je de rest van het boek niet meer los.
Bent en Joeri zijn beste vrienden. Ze zitten samen in de laatste klas van de basisschool en wonen bij elkaar in het dorp. In de zomervakantie komen ze op een spannend tijdverdrijf: ‘Die middag kwamen Joeri en ik erachter dat we onze durf bij elkaar konden optellen. Dat we samen dubbel zo dapper waren als alleen.’ Stoer dagen ze elkaar uit tot gevaarlijke capriolen, zoals over de rand van een hoge brug balanceren, appels jatten of ’s nachts over het kerkhof banjeren. Maar de komst van een nieuwe klasgenoot, Finn, verstoort deze vriendschap. Opeens heeft Joeri meer oog voor ‘de nieuwe’ dan voor Bent. Hij deelt zijn grapjes met Finn. Finn mag zelfs het supergeheime mes van zijn opa bewonderen, terwijl Bent dat na heel lang zeuren nog niet te zien kreeg. En dan…
In korte hoofdstukken, die switchen tussen ‘vandaag’ en eerdere momenten in de tijd, kom je te weten wat zich in en rondom het dorp heeft afgespeeld. Zo’n structuur is wel opletten geblazen, maar zorgt er tegelijk voor dat de spanning als vanzelf stijgt. Werkelijk alles wijst op een verschrikkelijk onheil, wat dat onheil dan ook precies is. Van de Wijdeven heeft in zijn eerste(!) boek trouwens weinig woorden nodig om je overal de dreiging van dat onheil te laten voelen: in landschappen (‘Voor ons lag Kwaadwater. Een grote donkere spiegel.’), in gesprekken (‘“Ik moet gaan. Mijn moeder weet niet waar ik ben”, zei ik. “Ja. Je moeder.”’) en in ronduit ijzingwekkende situaties (‘Het was de stilte van iemand die zijn adem inhoudt.’).
Je doet ‘Zoals het gebeurd is’ tekort door het een thriller te noemen; er is veel meer aan de hand. Tussen Bent, Joeri en Finn wringt het. Met een stel elfjarige jongens in de hoofdrol is het ook geen doorsnee boek voor jongeren, waarin personages meestal net wat ouder zijn. Dat maakt het ook zo goed. Nee, deze jeugdroman kun je nog het best vergelijken met de broeierige sfeer die je kent uit het werk van Bart Moeyaert, Aidan Chambers en William Sutcliffe. En dat is een heel groot compliment.
Over de auteur
Details
'Zoals het gebeurd is'Herman van de Wijdeven
Uitgeverij Manteau, 2013
978 90 223 3019 7
Deze recensie werd eerder gepubliceerd op Leesfeest.