Wat doe je als een willekeurig meisje de dienst uitmaakt op je nieuwe school, zo erg dat zelfs de docenten voor haar kruipen? En als datzelfde meisje, Hedvig geheten, je ook nog op je eerste schooldag duidelijk maakt dat jij er niet welkom bent? Als je vader in het buitenland woont en je moeder zich terugtrekt in haar werk? Kortom, als je voor iedereen onzichtbaar bent?
Voor de vijftienjarige Blenda staan de zaken er zo voor, terwijl ze juist droomt van een leven waar alle blikken eens een keer op háár gericht zijn. Wanneer ze voor een schoolopdracht het leven en werk van Adolf Hitler moet bestuderen, brengt dat haar op een idee. Wat nou als ze Hitlers overtuigingskracht gebruikt om de mensen op school voor zich te winnen? Want: ‘Het was duidelijk niet Hitlers look die ervoor zorgde dat heel Duitsland zijn idiote ideeën geloofde, dus moet het de manier zijn geweest waarop hij ze presenteerde.’
Het is een even eenvoudig als briljant plan. Maar Blenda kan het niet alleen. Dus trommelt ze twee meiden op die hun eigen redenen hebben om Hedvig van haar troon te willen stoten: Penny, die ruzie heeft met Hedvig waardoor iedereen haar nu uitkotst, en de gevoelige ‘LSD’ (voluit Lena-Stina Dahl), die niet langer kan aanzien hoe sommige docenten en leerlingen lijden onder Hedvigs pesterijtjes. Als het Blenda, Penny en LSD samen lukt om populair te worden, zullen ze de sfeer op school voor eens en altijd verbeteren.
Toegegeven, ‘Het vierde rijk’ is in meerdere opzichten een gewaagd boek. Hoe kan een complete school in de ban zijn van één enkel meisje? Klinkt niet heel aannemelijk. En het verlangen om geliefd te zijn onder je klasgenootjes is begrijpelijk, maar om dan nou een massamoordenaar als leermeester te nemen? Knap als je de personages dan sympathiek weet te houden.
Toch laat de Zweedse Maria Nygren dit verhaal werken. En hoe! Ze schrijft vanuit afwisselend Blenda, LSD, Penny en ook Hedvig, waardoor je begrijpt wat deze meiden stuk voor stuk drijft. Zo kom je erachter dat Hedvig niet zo oppervlakkig is als ze aanvankelijk lijkt, en dat Blenda wel heel berekenend te werk gaat, vooral als ze Hitlers strategieën schaamteloos inzet om het hart van een jongen te veroveren en zelfs een knokploegje in het leven roept om haar tegenstanders onder de duim te houden. (Smeuïg feitje: Nygren> modelleerde Blenda naar Anders Breivik, de Noorse massamoordenaar!) Ook de spanning houdt Nygren er goed in. Meerdere keren laat ze de boel kantelen en confronteert ze je met gewetensvragen. Als je eenmaal de macht in handen hebt, is het bijvoorbeeld nog een hele kunst om die ook te houden. Daar zijn grovere maatregelen voor nodig. Hoe ver mag je dan gaan?
Een heerlijk meeslepend boek dat stemt tot nadenken.
Voor de vijftienjarige Blenda staan de zaken er zo voor, terwijl ze juist droomt van een leven waar alle blikken eens een keer op háár gericht zijn. Wanneer ze voor een schoolopdracht het leven en werk van Adolf Hitler moet bestuderen, brengt dat haar op een idee. Wat nou als ze Hitlers overtuigingskracht gebruikt om de mensen op school voor zich te winnen? Want: ‘Het was duidelijk niet Hitlers look die ervoor zorgde dat heel Duitsland zijn idiote ideeën geloofde, dus moet het de manier zijn geweest waarop hij ze presenteerde.’
Het is een even eenvoudig als briljant plan. Maar Blenda kan het niet alleen. Dus trommelt ze twee meiden op die hun eigen redenen hebben om Hedvig van haar troon te willen stoten: Penny, die ruzie heeft met Hedvig waardoor iedereen haar nu uitkotst, en de gevoelige ‘LSD’ (voluit Lena-Stina Dahl), die niet langer kan aanzien hoe sommige docenten en leerlingen lijden onder Hedvigs pesterijtjes. Als het Blenda, Penny en LSD samen lukt om populair te worden, zullen ze de sfeer op school voor eens en altijd verbeteren.
Toegegeven, ‘Het vierde rijk’ is in meerdere opzichten een gewaagd boek. Hoe kan een complete school in de ban zijn van één enkel meisje? Klinkt niet heel aannemelijk. En het verlangen om geliefd te zijn onder je klasgenootjes is begrijpelijk, maar om dan nou een massamoordenaar als leermeester te nemen? Knap als je de personages dan sympathiek weet te houden.
Toch laat de Zweedse Maria Nygren dit verhaal werken. En hoe! Ze schrijft vanuit afwisselend Blenda, LSD, Penny en ook Hedvig, waardoor je begrijpt wat deze meiden stuk voor stuk drijft. Zo kom je erachter dat Hedvig niet zo oppervlakkig is als ze aanvankelijk lijkt, en dat Blenda wel heel berekenend te werk gaat, vooral als ze Hitlers strategieën schaamteloos inzet om het hart van een jongen te veroveren en zelfs een knokploegje in het leven roept om haar tegenstanders onder de duim te houden. (Smeuïg feitje: Nygren> modelleerde Blenda naar Anders Breivik, de Noorse massamoordenaar!) Ook de spanning houdt Nygren er goed in. Meerdere keren laat ze de boel kantelen en confronteert ze je met gewetensvragen. Als je eenmaal de macht in handen hebt, is het bijvoorbeeld nog een hele kunst om die ook te houden. Daar zijn grovere maatregelen voor nodig. Hoe ver mag je dan gaan?
Een heerlijk meeslepend boek dat stemt tot nadenken.
Over de auteur
Details
‘Het vierde rijk’Maria Nygren
Clavis Uitgeverij, 2015
ISBN: 978 90 448 2227 4
Deze recensie werd eerder gepubliceerd op Leesfeest.nl.